P2PA

Teatr Lalek Banialuka z oddziałem Książnicy Beskidzkiej w Bielsku-Białej

Typ: Użyteczność publiczna
Rok: 2024
Lokalizacja: Bielsko-Biała
Powierzchnia: 12 000m²
Inwestor: Miasto Bielsko-Biała
Nagrody: 1 nagroda w konkursie

 

Czym jest współczesny teatr? Jako sztuka wywodząca się z czasów starożytnych wyewoluował do wyrafinowanej formy ekspresji artystycznej, a jego znaczenie w życiu społeczeństwa zmalało. Przestrzeń teatru zamknięta została w salach i w wielu przypadkach sprowadzona do formalnych produkcji, z wyznaczonym czasem, miejscem i repertuarem, jednocześnie tracąc swoją otwartość, moc ekspresji i nieprzewidywalność. Współczesne teatry stają się tym samym coraz bardziej sformalizowane. Bazując na obecnie standardowym już połączeniu dwóch wielkości sal oraz sceny typu black-box ich zasady funkcjonowania stały się mimowolnie konserwatywne i powtarzalne. Czy teatr może być obecnie inkluzywny, mieszając w sobie zarówno podejście klasyczne oraz prawdziwie awangardowe, przypadkowość, zdarzenie, nieformalność – czy może stanowić miejsce twórcze służące wszystkim?

Aby wyjść w przyszłość projekt sięga do korzeni teatru, miejsca otwartego w którym jedyną formą ludzkiej interwencji była geometria widowni – theatronu (gr. theaomai – przyglądam się, patrzę). Jej półkolisty kształt nie tylko zapewniał dobrą widoczność sceny oraz akustykę, lecz również jednoczył uczestników wydarzenia. Projekt odchodzi od klasycznego układu foyer / sale / strefa zaplecza na rzecz rozmieszczenia alternatywnego sal, w którym foyer o kształcie okalającej widowni znajduje się na środku, pomiędzy trzema salami. Projekt tym samym stara się zatrzeć lub zredefiniować linie podziałów – pomiędzy teatrem a miastem, między frontem a tyłem, między artystami i publicznością oraz między samymi formami teatru. Foyer pełniło będzie rolę przestrzeni nieokreślonej i niezdefiniowanej na stałe funkcją – elastycznej, eksperymentalnej, łatwo adaptowalnej, realizującej hasło „teatr jest wszędzie”. Dzięki podwyższonej, centralnej przestrzeni „komina” sceny uzyskano spektrum konfiguracji teatralnych i ustawień scenicznych inspirujących spontaniczne formy.

Otwarcia przestrzeni pomiędzy salami zapewniają wgląd z przestrzeni publicznych zlokalizowanych przy budynku do wnętrza jak również widok w drugą stronę – z wnętrza w stronę deptaku, placu oraz kolei. Publiczność zarówno z biletem jak i bez zapraszana jest w ten sposób do teatru. Zaprojektowana centralna przestrzeń pełnić będzie również rolę sceny letniej. Fasady posiadać będą możliwość całkowitego złożenia, a dzięki przeszkleniom ścian bocznych „komina” foyer zapewniona zostanie naturalna cyrkulacja powietrza w okresach przejściowych. Projekt stara się kreować przenikające się przestrzenie nieoczywiste i budujące relacje. Tarasy garderób aktorskich, pokoi gościnnych oraz sala konferencyjna spoglądają do foyer, przestrzeń tarasu pracowni otwarta jest w stronę północną jako widoczna z ulicy, a przestrzeń studia zlokalizowano przy kominie dużej sceny. Przestrzeń staje się odkryciem, a relacje widokowe spotkaniem.

Budynek biblioteki kształtuje istotną ścianę placu oraz realizuje założenie otwartości dzięki strukturze zaprojektowanej w sposób kontynuujący pustkę teatru. Wnętrze budynku bazuje na wielopoziomowym, schodowo kształtowanym holu prowadzącym użytkowników od strefy wejściowej poprzez wypożyczalnie, aż do poziomu kawiarni zlokalizowanej wewnątrz zielonego ogrodu mieszczącego się na dachu. Tożsamość struktury obiektów, pomimo ich rozdziału przestrzennego kreuje właściwe relacje z przestrzenią publiczną.